Voor de serie See Through Us (2009) portretteert Diana Blok mensen uit de gay en transgender scene in Istanbul. Door sociaal taboe moeten zij dubbelleven leiden. Op portretten kunnen zij zichzelf zijn.
Diana Blok (1952) is een fotografe met een bewogen jeugd. Ze is geboren in Uruguay en woonde in Mexico, Guatemala en Colombia, voordat ze in 1974 naar Amsterdam emigreerde. In Mexico studeerde ze sociologie, maar in Nederland werd ze bekend als kunstenaar en fotografe. Met haar werk onderzoekt ze onderwerpen als identiteit, gender, seksuele verscheidenheid en cultuur met poëtische en confronterende beeldtaal. Haar nomadische achtergrond stelt Blok in staat verschillende culturen en identiteiten vast te leggen in haar werk.
Blok toont beelden waar een sociaal taboe op rust en wil daarmee uitdragen dat iedereen zichzelf mag zijn. Ze hoopt op meer erkenning voor mensen die niet geaccepteerd worden zoals ze zijn, zoals in de serie See Through Us. Ze komt op voor mensen die door sociale druk (uit hun directe omgeving) niet zichzelf kunnen zijn en daagt de structuren van de gevestigde orde uit.
Diana Blok mocht foto’s maken om op te nemen in het project van de eenentwintigjarige Serkan Arısoy (links) en twintigjarige Emre Ozdemir (rechts), mits hun gezichten niet zouden worden getoond in publicaties of op sociale media. Blok: “Ik koos voor een afbeelding die een intieme relatie laat zien, zonder hun volledige identiteit te onthullen”.
Ozdemir: “We kennen elkaar zo’n 5 jaar. Op school deelden we een tijdlang dezelfde vriendin. Op deze manier konden we onze relatie geheim houden voor de buitenwereld. We mochten niet laten zien wat wij voor elkaar voelden”.
Arısoy: “Ik werd echter betrapt door mijn zus, omdat ik vergat mijn pc te vergrendelen. Op een zondagochtend zat ze op mijn computer mijn e-mails te bekijken, waarna ik snel het huis uit rende. Vervolgens hebben we een week lang niet met elkaar gesproken, tot het moment dat ze probeerde met mij te praten. We bespraken de situatie en hebben beide gehuild. Ze wilde meer weten over mijn homoseksuele leven en was niet erg positief. Ik ben ook erg religieus, net als mijn familie. Maar mijn jongere zus kon het niet accepteren, ze dacht dat ik een duivel was. Ik vertelde haar dat dit mijn leven was”.
Ozdemir: “Mannelijkheid staat niet toe dat je gezien wordt als homoseksueel. Als je geen enkele vorm van vrouwelijkheid laat zien, word je niet als homoseksueel beschouwd. Mensen die welgesteld zijn, kunnen het leven van een homoseksueel leven. Ik vraag me dan af: waarom leef ik dat leven dan niet?”
De zevenentwintigjarige Ada is eigenaar van de enige lesbische nachtclub in Istanbul, de vijfentwintigjarige Seda heeft een kantoorbaan en is daarnaast DJ.
Seda: “Toen ik Ada ontmoette, had ik eigenlijk een vriend, maar ik werd verliefd op Ada en verliet hem. Tijdens onze bruiloft waren al onze vrienden aanwezig. Want in plaats van naar het buitenland te gaan, trouwden we in Istanbul, in onze club. Het was geen wettelijke bruiloft, maar een feest waar we elkaar onder vrienden huwden. Ook alle familieleden van Ada waren erbij, haar zus, broer, moeder, iedereen was er. Het was een geweldig feest.
Maar mijn familie was er niet. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om het ze te vertellen of om ze uit te nodigen. Tot het moment dat ze de foto’s ontdekten op internet en ernaar vroegen. Ik probeerde het te ontkennen en vertelde ze dat het een theatervoorstelling was, die we voor de lol deden. Toch weten ze inmiddels van Ada, hoewel ik het ze zelf nooit rechtsreeks heb verteld.
Eigenlijk wist ik al veel eerder dat ik op vrouwen viel. Toen ik acht of negen jaar oud was, wist ik dat er iets anders was. Het besef dat ik lesbisch ben, kwam pas echt toen ik achttien jaar was. Ik had mijn eerste seksuele ervaring met een vrouw. Maar ik vertelde mijn familie niet dat ik lesbisch was, ik zou gewoon zeggen dat zij mijn lerares was. Ze dachten zelfs niet dat ik de schuldige was, ze gaven haar de schuld omdat ze zoveel ouder was dan ik. Ze zeiden dat zij degene was die me verleidde en vreselijke dingen met me deed, en ze begonnen haar te bedreigen. Uiteindelijk kwam er een einde aan de relatie.
Toen mijn familie zag dat er daarna nog veel andere vrouwen waren, kwamen ze uiteindelijk tot de conclusie dat dit de manier was waarop ik mijn leven wilde leven. Mijn moeder weigert er nog steeds over te praten. Ze stelt me nooit vragen en als het onderwerp ter sprake komt, kijkt ze gewoon de andere kant op.
Ik ben één van de negentien broers en zussen. Ik heb dertien oudere zussen. Natuurlijk verwachtte ik niet dat ze allemaal begripvol zouden zijn en normaal zouden reageren, misschien respecteerden acht of negen van hen me ervoor. Ze zeiden dat ik mijn leven moest leiden zoals ik wilde, wat me gelukkig maakte. De rest wilde het niet weten. Ze zeiden dat ze mijn lesbische verhalen niet wilden horen. Het kan me niet echt schelen, ik bedoel, het kan me niet schelen wat mensen denken. Het is mijn leven.
Mijn vader is een zeer belangrijk persoon in de familie, hij houdt zich alleen bezig met grote problemen binnen de grote familie; zoals wie wie heeft neergeschoten, enzovoort. Het kan hem niet schelen met wie iemand aan het daten is. Zelfs als hij het zou weten, denk ik niet dat het hem zou interesseren. Ik hou van mijn vader omdat hij mijn vader is, maar ik heb nooit een vader-dochter relatie met hem gehad. Als we de tijd zouden tellen die we samen hebben doorgebracht, zou het niet meer zijn dan 24 uur”.
De zeventwintigjarige Can is buikdanser. Tijdens de gesprekken met fotografie Diana Blok vertelt hij: “Sinds mijn zeventiende weet ik dat ik homoseksueel ben. Ik heb een periode in mijn leven gehad waarin ik hiervoor psychiatrische hulp zocht. Dat was een vergissing, want er is niets mis met mij. Ik was depressief. Ik besloot vervolgens mijn ouderlijk huis te verlaten. Ik ging bij mijn tante wonen en werd al snel een Zenne (buikdanser).
In de nachtclub waar ik optrad, waren alle ogen op mij gericht. Ik kreeg alleen maar positieve reacties. Ik heb twee negatieve ervaringen gehad in de zes jaar dat ik dans. Eén keer toen ik het aan mijn broer vertelde en de tweede keer toen ik in elkaar werd geslagen door dronkaards op straat.
Tijdens het Ottomaanse rijk was Zenne de term die werd gebruikt om mannelijke naar vrouwelijke cross-over dansers te beschrijven. Op de lippen zat een lichtrood poeder dat op lippenstift leek. Het waren mannelijke buikdansers met baarden en lichaamshaar, die dansten met salvar (Turkse broeken). Vrouwen mochten niet deelnemen aan het ortaoyunu (volkstheater), de mannen die zich in vrouwenkleding hulden, werden Zenne genoemd. De Zenne waren toen erg zeldzaam. Tegenwoordig is er een heropleving van de Zenne, maar het is veranderd in de zin dat het meer vrouwelijk is geworden.”
