Zorgen dat iedereen erbij hoort – het is een van de belangrijkste missies van het Museum van de Geest. Het re–integratiebeleid is daarvan een krachtig voorbeeld. Manager vrijwilligers– en personeelszaken Carine Neefjes focust op kracht en talent. ‘Bij ons draagt iedereen bij aan het succes van het museum’.
Hoe ziet het re-integratiebeleid van het museum eruit?
“Er zijn drie groepen waar ik me namens het museum hard voor maak. Ten eerste hebben we de mensen die weer willen participeren, maar niet met betaald werk als doel. Dit zijn mensen die zijn afgekeurd bijvoorbeeld, maar we hebben ook een grote groep gepensioneerde vrijwilligers.
De tweede groep is de dagbesteding. Dat zijn veelal mensen met een lichte verstandelijke beperking. Deze groep is groeiende, net als de derde groep – de re-integrerende werknemers. Deze mensen zijn uitgevallen vanwege ziekte of ongeval en ook psychische kwetsbaarheid zoals burn-out of manische depressie, hoort daarbij. Zij willen weer terug naar betaald werk. We hebben momenteel tien mensen in deze groep – in de leeftijd van 25 tot 65 jaar.
Ik heb deze functie nu bijna twee jaar en wat me opvalt is dat er steeds vaker bij ons wordt aangeklopt door re-integratiebureaus, gemeente, UWV en andere organisaties. De vraag neemt toe.”
Waarom zet het museum zich in voor deze groep?
“Het Museum van de Geest maakt mentale gezondheid bespreekbaar via kunst en cultuur. Daarin maken we een hele duidelijke vertaalslag naar het personeel. Wij geloven dat iedereen erbij hoort, dat iedereen mag en kan meedoen. Dit is ook terug te vinden in onze verklaring van de open geest, die deel uitmaakt van onze vaste tentoonstelling. Dagelijks worden mensen uitgesloten bij wie de geest anders werkt. Bij ons worden ze bijgesloten, en daar bloeien ze van op. Wij geloven dat werk fundamenteel bijdraagt aan het herstel van mensen. Stukje bij beetje bouwen ze weer op: zelfvertrouwen, werkritme, erkenning. Bij ons doen ze ertoe.
We focussen echt op iemands kracht – wat kan je, waar ben je goed in? Natuurlijk hebben we oog voor iemands kwetsbaarheid: wat vind je lastig, wat heb je nodig, waar moeten we voor oppassen? Ik doe daarom een heel zorgvuldig intakegesprek, waarin ik probeer iemands gebruiksaanwijzing helder te krijgen. Ik laat me niet afleiden als iemand bijvoorbeeld vertelt al drie keer opgenomen te zijn geweest. Ik richt me op zijn of haar talent. Ik zeg altijd: door wat jij kan, draag je bij aan het succes van het museum.
Een belangrijk onderdeel van re-integratie is herkenning. Mensen herkennen kwetsbaarheden bij elkaar, en dat zorgt weer voor érkenning. En erkenning geeft zelfvertrouwen. En op den duur geeft dat mensen vleugels. We doen het echt met elkaar, door elkaar te benaderen met een open geest. Daarbij zeg ik wel expliciet dat we geen hulpverlener zijn. Als mensen wankelen moet ik ze wel kunnen terugverwijzen. Wij bieden natuurlijk begeleiding, maar hebben niet altijd de tools om iemand weer op de rit te krijgen. De jobcoach van een re-integratiebureau of zorginstelling speelt hierin een belangrijke rol.”
Wat zijn je dromen voor de toekomst?
“Het lijkt me mooi om in die staart van het traject – als mensen bijna klaar zijn voor de arbeidsmarkt – de mogelijkheid te bieden om te oefenen in bepaalde vaardigheden. Wat is er nog nodig voordat iemand zijn vleugels uitslaat? Wil je nog sociale vaardigheden leren als gastvrouw of administratief werk doen op ons boekingskantoor? Het rouleren binnen verschillende afdelingen zou actiever kunnen.
Nog idealer is om re-integratietrajecten door te voeren bij meerdere culturele instellingen. Er wordt veel gesproken over inclusief personeelsbeleid, maar daarbij wordt nog weinig gedacht aan mensen met een psychische kwetsbaarheid. Wat ons betreft past het bij ons DNA, maar waarom zouden andere musea dat niet doen? Iedereen kan zijn steentje bijdragen. Met elkaar zou je zoveel meer kunnen doen. Het Patronaat in Haarlem bijvoorbeeld, kan weer een hele andere set vaardigheden bieden. De eerste stappen voor samenwerking met het poppodium zijn inmiddels gezet.”
Hoe komt het dat veel bedrijven de stap nog niet maken?
“Het stigma heerst dat mensen met een psychische kwetsbaarheid meer werk opleveren dan brengen, dat ze te veel begeleiding nodig hebben. Maar als je mensen coacht op waar ze goed in zijn, dan bloeien ze op. En daar profiteert iedereen van. Die kwetsbaarheid is er, maar het is ook maar een deel van iemand. Natuurlijk zijn er valkuilen. Het is belangrijk dat je niet vanuit werkdruk mensen gaat plaatsen, dan redeneer je vanuit jezelf, om gaten te vullen. We gaan nadrukkelijk uit van wat iemand kan. En we zorgen dat iemand werkt op een afdeling waar vervanging makkelijk voorhanden is.”
Wat heeft dit werk jou persoonlijk tot nog toe gebracht?
“Ik heb zoveel mensen ontmoet wiens geest anders werkt dan de mijne. Dat verruimt je blik op je medemens enorm. Je ziet dat die kwetsbaarheid maar een deel is van iemand, dat iedereen een talent heeft. Ik word er echt warm van dat wij als museum mensen verder kunnen brengen.”
Museum van de Geest biedt werkervaringsplaatsen voor mensen die willen re-integreren naar betaald werk. Ook bieden wij dagbesteding voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Hiervoor werken wij samen met diverse re-integratiebureaus en zorginstellingen:
GGZ InGeest, Cordaan, Partner in Werk, UWV, Staat van Dienst, Roads, Recover2Work, VWC-BUUV, Hartekamp Groep, RIBW/K/AM, Raphael Stichting, HVO Querido.
