Kunstenares Laurence Aëgerter opende in juni 2023 haar solotentoonstelling ‘Epos van de Geest: op het kruispunt van zorg en geest’ in Museum van de Geest, Haarlem. Centraal in deze tentoonstelling staat haar kunstwerk Epic of the Mind, een imposant wandkleed van maar liefst 38,5 meter lang. Sinds deze week is een nieuw onderdeel van het wandkleed te zien.
Een epos (meervoud: epen) is een eeuwenoude dichtvorm. Al in de Griekse oudheid werden epen geschreven, ter ere van belangrijke historische of mythologische figuren. Het zijn vaak lange, verhalende gedichten. Met ‘Epos van de Geest’ schreef Aëgerter zelfgezegd een ‘ode aan de menselijke geest. Een geest met een rijke verbeeldingskracht, maar ook een geest met kwetsbaarheden.’
In haar wandkleed verwijst Laurence Aëgerter naar meerdere collectiestukken van Museum van de Geest. In het deel van het kleed dat nu op zaal hangt, is een inktvlek naar voorbeeld van de zogeheten ‘Zulliger test’ (of ‘Z-test’) te zien, ooit bedacht door de Zwitserse psychiater Hans Zulliger (1893-1965).
Zulliger was een leerling van de bekende Zwitserse psychiater Hermann Rorschach, die in 1921 de bekende psychologische ‘inktvlekkenmethode’, ofwel de ‘rorschachtest’, introduceerde. Gedurende de Tweede Wereldoorlog voerde Zulliger zijn variant van de inktvlekkenmethode uit.
Zowel in de test van Zulliger als in die van Rorschach staan interpretaties van inktvlekken centraal. Aan de hand van de betekenissen die hun testpersonen gaven aan die inktvlekken, probeerden de psychiaters karaktertrekken van de testpersonen bloot te leggen.
De vormen van inkt werden gemaakt door het papier waarop een inktvlek stond dubbel te vouwen, zodat er een symmetrische afbeelding op beide kanten van het vel kwam te staan. Zo ontstonden er verschillende kaarten met inktvormen die tijdens de psychologische testen geïnterpreteerd werden door proefpersonen.
De Z-test komt overeen met de rorschachtest, maar is te zien als een eenvoudige of verkorte versie daarvan. Rorschach focuste zich meer op psychiatrische patiënten, Zulliger voerde zijn tests vooral uit onder gerekruteerden van het Zwitserse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog. De interpretatie die de militair in spe gaf bij de inktvlekken, was een afspiegeling van zijn karakter; zo kon de psychiater bepalen welke militaire functie de gerekruteerde kreeg in de oorlog.
Kunstenaar Laurence Aëgerter ziet in de inktvlek afgebeeld op haar wandkleed twee vechtende bijen. Wat zie jij, en wat zou dit kunnen betekenen?
Naast het nieuwe deel van het wandkleed, is er ook een niet eerder vertoonde documentaire te zien, waarin de kunstenares uitleg geeft over het maakproces van het kunstwerk. Daarnaast wordt in de documentaire het complete wandkleed van 38,5 meter getoond.
Aëgerter vervaardigde haar wandkleed in samenwerking met meesterwever Stef Miero van TextielLab, de werkplaats van het Textielmuseum in Tilburg. Hier werken makers, productontwikkelaars en curatoren samen aan bijzondere textielprojecten in de oude textielfabriek.
