Bijna 3 jaar na de uitbraak van de pandemie blijkt dat jongeren het diepst zijn geraakt door de coronacrisis. Klachten over angst, depressies, eetstoornissen en suïcidale gedachten zijn explosief gestegen. Museum van de Geest besteedt in haar programma extra aandacht aan de mentale gezondheid van jongeren. Ook managers uit de geestelijke gezondheidszorg (ggz) delen hun visie.
In dit interview zijn psychiater Floor van Dijk (lid van de Raad van Bestuur bij Arkin) en Pauline Vahl (kinder- en jeugdpsychiater bij Arkin jeugd en gezin) aan het woord.
Floor: “Wij maken ons vooral zorgen over jongeren die tijdens corona hele nare ervaringen hebben meegemaakt. Dan moet je denken aan jongeren die vanwege een ernstige angststoornis hun huis niet uit durfden of onderdeel van een gezin zijn met grote problemen, soms ook met agressie. Dat zijn impactvolle ervaringen die levenslang sporen kunnen nalaten”.
Pauline: “Ik zie vooral ook de ernst van de problemen toenemen. Het gaat vaak om meervoudige problematiek: drugsverslaving, eetstoornissen, schulden, depressie, problemen thuis, automutilatie en ga zo maar door. Het gevolg is dat jongeren dan veel langer zorg nodig hebben dan voor de coronacrisis”.
Floor: “Gelukkig hebben we extra middelen gekregen waardoor we noodmaatregelen hebben kunnen nemen in crisissituaties. Denk aan jongeren met psychoses en suïcidale gedachten; die moet je direct hulp kunnen bieden. Zonder die extra middelen was het echt uit de hand gelopen en nog steeds moeten sommigen te lang wachten op hulp”.
Floor: “Nu de pandemie voorbij lijkt en alles weer mag, slaan de meeste jongeren hun vleugels weer uit en pakken hun oude leven weer op. Bij deze groep is niet zo veel aan de hand. Maar van jongeren die ernstig zijn ontregeld tijdens deze crisis, weten we niet hoe zij zich gaan herstellen en welke tijd het zal vragen”.
Pauline: “En dan is er de groep die het voor corona net aan redde en nu door het ijs is gezakt. Eén van mijn cliënten heeft een hersenbeschadiging en volgde een HBO-studie. Toen de scholen dicht gingen, was er alleen nog online onderwijs en dat kon zij vanwege haar aandoening nauwelijks volgen. Alleen op haar kamer was dat heel zwaar, dat is natuurlijk een afschuwelijke ervaring! Of een cliënt met dwangstoornis die zo bang was voor corona en uiteindelijk zelfs haar bed niet uit durfde. Die is op een gegeven moment gedwongen opgenomen. Dat zijn gebeurtenissen die diep ingrijpen en levenslang schade kunnen veroorzaken”.
Floor: ”Juist voor deze groep is het verminderen van stigma op psychische problemen heel belangrijk. Te meer omdat de verwachting is dat ze hier nog heel lang mee zullen worstelen en we ook deze groep gelijke kansen willen bieden op het gebied van werk, scholing ect. Een cliënt die een psychose heeft gehad, werkt bij een bank en durft daar niet open over te zijn. Had hij suikerziekte, dan durfde hij dat gerust te zeggen. Openheid over gezondheid, mentaal en lichamelijk is essentieel voor onze samenleving om iedereen tot zijn recht te laten komen”.
Pauline: “Ik zou graag willen dat de drempels voor geestelijke gezondheidszorg worden opgeheven. Nu komen jongeren op een wachtlijst te staan. Als ze eenmaal aan de beurt zijn voor een intakegesprek, is de problematiek vaak alweer te ernstig en is er meer zorg nodig”.
Floor: “Ik zie een ‘Deltaplan Mentale Gezondheid’ voor me waarin we mentale gezondheid op jonge leeftijd bespreekbaar maken, het liefst op de basisschool. Kinderen leren veel over fysieke gezondheid: ze hebben gymles, er zijn speciale themaweken over gezond eten; voeg daar mentale gezondheid aan toe. Het is belangrijk dat kinderen op jonge leeftijd over hun gevoelens leren praten; dat het heel normaal is dat je soms verdrietig, bang of angstig bent”.
Pauline: “Voor mij staat één ding als een paal boven water: er moet alles aan gedaan worden om te voorkomen dat scholen weer dicht moeten. Dat heeft bij veel jongeren een ontwikkelingsachterstand veroorzaakt; cognitief maar vooral ook op sociaal gebied. Voor kwetsbare jongeren is dit funest geweest”.
Museum van de Geest besteedt in haar programma extra aandacht aan de mentale gezondheid van jongeren. Met Word Up krijgen jongeren door middel van kunsteducatie inzicht in hoe hun hoofd werkt. Samen gaan we op zoek naar woorden, die vertellen hoe je je echt voelt. Word Up vindt zowel op school als in het museum plaats. Datzelfde geldt voor The Young Mind Academy: een combinatie van online lessen over mentale gezondheid op school en een tour door het museum.
