Kunstenaar
Paul-Ferdinand Gachet (Rijsel, 30 juli 1828 – Auvers-sur-Oise, 9 januari 1909) was een Frans arts, graficus, kunstschilder, kunstverzamelaar en professor in de artistieke anatomie. Hij werd met name bekend door de behandeling van de schilder Vincent van Gogh, tijdens zijn Van Gogh’s laatste weken in Auvers-sur-Oise en het Portret van Dr. Gachet dat Van Gogh in 1890 van hem maakte.
Ook was Gachet arts van verschillende andere beroemde kunstenaars, waaronder Paul Cézanne en Pierre-August Renoir. Daarnaast maakte Gachet meer dan honderd gravures en verschillende schilderijen onder zijn pseudoniem Paul Van Ryssel.
Gachet was een telg in een familie van wevers. Hij groeide op in Rijsel en Vlaanderen, maar de familie verbleef ook een paar jaar (1844-1845) in Mechelen door het werk van zijn vader. Gachet was al vanaf jonge leeftijd geïnteresseerd in kunst. Hij maakte samen met Ambroise Détrez schetsen en aquarellen in het Palais des Beaux-Arts. Maar de jonge Gachet nam uiteindelijk het besluit om geneeskunde te studeren en begon in 1848 in Parijs aan zijn studies.
Als student kwam hij regelmatig in het Parijse café Andler, waar hij via kunstschilder en lithograaf Armand Gautier (1825-1894) kennis maakte met de Franse realistisch schilder Gustave Courbet (1819-1877) en de Franse schrijver, journalist en kunstcriticus Jules Champfleury (1821-1889). De kunst en wetenschap bleven onlosmakelijk met elkaar verbonden.
In de periode dat hij aan zijn thesis Étude sur la mélancolie (Studie over de melancholie) werkt, maakt hij ook kennis met mecenas (een beschermheer of -vrouwe van kunstenaars, geleerden of sporters) en kunstverzamelaar Alfred Bruyas (1821-1877), kunstschilder Adolphe Monticelli (1824-1886) en de dan nog jonge Paul Cézanne (1839-1906). Uiteindelijk haalt Gachet in 1858 zijn doktersdiploma bij de Faculté de Montpellier.
Na zijn studie vestigt Gachet zich als huisarts in de Rue de Montholon (Parijs). Tegelijkertijd specialiseert hij in zenuwziektes. In 1863 verhuist hij naar Rue du Faubourg-Saint-Denis, waar hij een elektrochemisch kabinet installeert. Als dokter ontwikkelt hij onder andere een antisepticum voor het behandelen van oorlogswonden en werkt hij als hoofdgeneesheer van het militaire ziekenhuis van Saint-Martin.
In 1870 ontvangt Gachet de erfenis van zijn ouders. Gecombineerd met de jaarrenten die hij ontvangt, biedt hem dit de mogelijkheid zijn activiteiten op het professionele vlak terug te schroeven en zich meer en meer te concentreren op zijn passie: de kunst. Schilders, acteurs, muzikanten zijn welkom op zijn kabinet. Waarbij hij gratis zorg verstrekt in ruil voor een gravure, een schilderij of een paar tickets voor een opvoering.
Tussen 1865 en 1876 doceert Gachet ‘artistieke anatomie’ aan de gemeentelijke academie van het 10e arrondissement van Parijs. Onder andere Georges Seurat (1859-1891), grondlegger van het 19e-eeuwse neo-impressionisme, was één van zijn leerlingen.
Gachet trouwt in 1868 met Blanche Castets (1843-1875). Hun eerste kind, een dochter, Margueritte Clémentine Elisa werd geboren in 1869. In 1872 exposeert Gachet op het Salon des Indépendants onder het pseudoniem Paul Van Ryssel en is hij vanaf dan tafelgenoot bij de Diners du Rouge et du Bleu, waar ook Georges Seurat, Paul Signac, Camille Pissarro en Odilon Redon tafelden. In datzelfde jaar koopt hij het huis van het echtpaar Lemoine in Auvers-sur-Oise, waar in 1873 zijn zoon Paul geboren wordt, zijn praktijk bleef in Parijs.
Camille Pissarro, Daubigny en Daumier woonden ook al in het pittoreske dorpje Auvers-sur-Oise en Gachet zal Cézanne, Renoir en Monet ook die kant op halen. Hij zet zijn deuren wijd open voor deze kunstenaars en dankzij die artistieke contacten ging hij zelf ook terug aan het werk.
In zijn atelier op zolder maakt hij zelf etsen en afdrukken, maar ook Pissarro en Guilaumin maakten er een groot aantal etsen. Dit zette Cézanne ertoe om deze techniek uit te proberen. Daarnaast schilderde Cézanne ook een aantal doeken in het huis van dokter Gachet. Het was in deze periode dat Gachet zijn verzameling uitbreidt met werken van Cézanne, Pissarro en Guillaumin. Ook Vincent van Gogh maakt hier, naast een aantal doeken die hij schildert in het huis van Gachet, zijn enige gravure ooit: L’homme à la pipe, Portrait du docteur Gachet (1890).
Op de eerste impressionistententoonstelling van 1874 werd Gachets aandacht gevestigd op Monet en Renoir door autodidactische schilder en kunstverzamelaar Eugène Murer (1841-1906). Gachet leent voor deze tentoonstelling een aantal werken van Cézanne uit: Une moderne Olympia, La Maison du pendu en Étude, paysage d’Auvers.
In 1890 vraagt Vincent van Gogh aan zijn broer Theo om voor hem een onderkomen te zoeken in het ‘noorden’. Op aanraden van Pissarro schrijft Theo aan zijn broer om contact op te nemen met dokter Gachet in Auvers-sur-Oise. Vincent verlaat vervolgens het asiel Saint-Paul-de-Mausole in Saint-Rémy-de-Provence en vestigt zich, na een bezoek aan zijn broer in Parijs, in Auvers in een kamertje in de herberg Ravoux. Van Gogh zal er de laatste 70 dagen van zijn leven doorbrengen, van 20 mei tot 29 juli 1890.
Vincent neemt contact op met Paul Gachet, die hem door zijn broer was aanbevolen voor verdere verzorging. Hij wordt met open armen door de dokter ontvangen. Gachet geeft aan de kunstenaar het advies om hard te werken aan zijn kunst, om zijn depressie te boven te komen. Van Gogh neemt deze raad zeker ter harte, want in de korte periode die hij in Auvers-sur-Oise doorbrengt, schildert hij meer dan 70 werken.
Na enige tijd ging Vincent van Gogh echter te twijfelen aan de capaciteiten van Gachet als dokter. Hij schrijft op 10 juli 1890 aan zijn broer dat hij dacht dat Gachet (mentaal) zieker is dan hijzelf, of minstens even ziek. Op 27 juli 1890 schiet Van Gogh zich een kogel in de borst en hij overlijdt twee dagen later.
