1 mei Parade | Willem van Genk

1 mei Parade
Willem van Genk
Verschillende technieken, ca. 1965, Stichting Willem van Genk

Over het werk

In 1982 schrijft Willem van Genk aan zijn vriend Dick Walda dat zijn reis naar de Sovjet-Unie hem veel goed heeft gedaan. In Moskou maakte hij het prachtige 1 Mei feest mee, de Dag van de Arbeid met de gebruikelijke parade op het Rode Plein. Maar het werk 1 mei Parade (ca. 1965) ontstond al veel eerder, lang voordat kunstenaar Willem van Genk zijn lang gekoesterde reiswens eindelijk in vervulling zag gaan.

Rechts op het werk 1 mei Parade staat het mausoleum waar het geconserveerde lijk van de Russische revolutionair Lenin ligt opgebaard, de eerste leider van de Sovjet-Unie. En voor het mausoleum zitten belangrijke mannen, die het defilé van tanks en motorfietsen afnemen.

Tegenover hen – links op het werk – staan massa’s mensen, afgeschermd door een haag meisjes met rode vlaggen. Hun vlechten heeft Van Genk met dikke zwarte contouren geaccentueerd. Precies het soort vlechten waar hij in het dagelijks leven met zijn schaar bijna niet van af kon blijven.

Heel in de verte, achter de kathedraal, schetst hij de dynamische stad in atmosferisch perspectief. Tegen de muur van het Kremlin – helemaal rechts – speelt een orkest, onder leiding van een enthousiaste dirigent in een wit jasje.

Aan de kant van het warenhuis – links – staan vertegenwoordigers van steden uit de Sovjetrepublieken en leden van communistische partijen uit de hele wereld. Een rij figuren uit de VS met zwarte hoofdjes – achter de rij dames – houdt een enorm spandoek vast.

Aan de voeten van een vrouw uit Kiev staat een kleine radio. Iets meer naar links dartelen een hond en een poes tussen de benen van de toeschouwers. De componist Sjostalkovich steekt met kop en schouders boven de massa uit. Een rokende zwarte man met hoed, bril, paraplu en een bord ‘New York Harlem’ in de hand, draagt een tot op zijn enkels toegeknoopte regenjas. Van Genk was gek op regenjassen. Hij droeg ze zelf als bescherming tegen de boze buitenwereld.

Over Willem van Genk

Willem van Genk (1927-2005) wordt gezien als de beroemdste outsider-kunstenaar die Nederland heeft voortgebracht. Wat Berlage is voor de architectuur en Sandberg voor de museumwereld, is Van Genk voor deze steeds bekendere kunstvorm.

Van Genk was een man die zijn hele leven bezig was om zich staande te houden in de maatschappij. Zijn werk was het enige waarin hij kon opgaan, de enige plek waar hij de boze buitenwereld kon ontvluchten. In zijn tekeningen, schilderijen, collages en trolleybussen had hij het voor het zeggen en kon hij alles en iedereen om zich heen negeren.

Willem van Genk werd geboren in een katholiek gezin, als tiende kind en enige jongen na negen meisjes. Zijn moeder stierf toen hij vijf jaar oud was, op de lagere school vertoonde hij ernstige leerproblemen. De Tweede Wereldoorlog beleefde hij als een traumatische periode. Zeventien jaar lang werkte hij daarna op een werkplaats voor verstandelijk gehandicapten.