European Museum of the Year 2022

Museum van de Geest won in 2022 de Museum of the Year Award. Dit is de meest prestigieuze museumprijs in Europa waarbij innovatieve visies in de museumsector worden bekroond.

Erkenning

Directeur Hans Looijen, die samen met de founding fathers en diverse samenwerkingspartners, aan de wieg stond van de vernieuwing, is enorm trots op de toekenning van de European Museum of the Year Award:

“Deze Europese prijs is van ongekende waarde en een belangrijke erkenning voor ons vernieuwde museum. Aan de hand van persoonlijke verhalen, historische objecten, kunst en wetenschap, dagen wij je uit om met een open blik naar je eigen geest te kijken en die van anderen. Erbij horen en meedoen, ongeacht hoe jij je voelt, eruit ziet of hoe jij je gedraagt, is het fundament van onze nieuwe vaste opstelling. Hiermee willen wij als museum een bijdrage leveren aan een inclusieve samenleving”.

Zie ook: The Best in Heritage – the world’s only survey of award-winning museum, heritage and conservation projects.

Founding Fathers & Steun

Museum van de Geest is particulier gefinancierd en krijgt geen overheidssubsidie. Het museum ontvangt onder andere financiële ondersteuning van verschillende partners, fondsen en sponsoren waarvan de basis is gelegd door de ‘Founding Fathers’ die de museumstichting in 2002 hebben opgericht.

De Founding Fathers zijn vier Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) instellingen: GGZ inGeest, GGZ Noord-Holland-Noord, Arkin en Parnassia Groep.

Voor de ontwikkeling van het inhoudelijke programma kreeg het museum steun van onder meer vermogensfondsen, cultuurfondsen, partners uit de Verstandelijk Gehandicaptenzorg en de GGZ-sector.

De gemeente Haarlem is eigenaar van het historische gebouw en droeg financieel bij aan de restauratie.

Museum van de Geest | Haarlem

De uitreiking vond begin april 2022 plaats in het Estonian National Museum in Tartu (Estland) en wordt georganiseerd door het European Museum Forum. Deze organisatie stimuleert sinds 1977 de ontwikkeling en kwaliteit van Europese musea. De prijs is toegekend aan het vernieuwde Museum van de Geest | Haarlem dat in 2020 werd geopend door Koningin Máxima.

Na een ingrijpende renovatie en verbouwing door Verlaan & Bouwstra architecten heeft het museum in samenwerking met Kossmanndejong een nieuwe museale presentatie neergezet met multimedia tours ontwikkelt door IJsfontein.

In het museum beleef je persoonlijke verhalen aan de hand van objecten en kunstwerken die je aan het denken zetten over onze menselijke geest, het belang van mentale gezondheid en sociale inclusie.

Met de kunst en cultuurprogramma’s maakt het museum op een interactieve manier mentale gezondheid bespreekbaar. De missie is geslaagd wanneer bezoekers naar huis gaan met een open geest en oprechte nieuwsgierigheid naar de ander.

Award Ceremony

Voor de 45e editie van de EMYA Conference and Award Ceremony waren 60 Europese musea genomineerd. Bij het event waren ruim 300 museumprofessionals aanwezig en werden er inzichten gedeeld over het creëren, ontwikkelen en ondersteunen van musea als cruciale openbare ruimtes voor de verkenning van Europa’s erfgoed. Daarmee dient de conferentie als een continue benchmark voor innovatie en beste practices voor de sector.

Partners

De inhoud van het vernieuwde museum is ontwikkeld in samenwerking met inhoudelijke partners; Disability Studies in Nederland, Flow Magazine, Hersenstichting, Institute for Positive Health, Nederlands Letterenfonds NeuroLabNL, Noord-Hollands Archief, Samen Sterk zonder Stigma, SEIN, ‘s Heeren Loo Zorggroep en het Trimbos-instituut.

Kunstenaars

De kunstenaars die sinds 20220 gepresenteerd worden in de vernieuwde opstelling zijn: Susan Aldworth, Birsen Basar, Eric Benetto, Boris van Berkum, Diana Blok, Melanie Bonajo, Casper Boot, Koos Breukel, Damselfrau, Louis DeMarco, Jeroen de Bakker, Jantien de Bruin, Willem de Bruin, Jeanette Eeken-Benschot, Tracey Emin, Paul Ferdinand Gachet, Esther Hans, Maaike Hartjes, Anton Heijboer, Karlien Hendriks, Rosemin Hendriks, Jan Hoek, Yayoi Kusama, Annaleen Louwes, George Kabel, Frank Moritz, Maartje Nevejan, Ilvy Njiokkitjien, Jonas Ohlsson, Kees Peerdeman, Lionel Plak, Arthur Prins, Jolanda Pullens-Hamers, Marc Quinn, Martin en Inge Riebeek, Bryan Saunders, Shinichi Sawada, Peter Schenk, Max Schulze, Richard C. Smith, Maurits Sterkenburg, Vincent Swierstra, Jennifer Tee, Sander Troelstra, Ahmet Turkmen, Meral Uslu, Deborah van de Schaaf, Nick Verstand, Marisca Voskamp – Van Noord, Johnny Wiekhart, Ben Wikkers, Sarah Wong en Essam Zaki.

Juryrapport European Museum Forum

‘Did you ever meet anyone normal? Did you like it?’ A 1970s poster with these words is one of the many fascinating exhibits at the Museum of the Mind, which represents a breakthrough in humanising not just medical museums, but museums in general.

The creative and radical renewal of the Museum of the Mind in Haarlem comes at a key time for society, and for museums. Before 2020, the World Health Organisation predicted that, given the increasing pressures of modern life, mental illness will become an ever-larger challenge for global health. While we may be preoccupied with COVID (and possible future pandemics), this prediction remains true – compounded by COVID’s mental ill-health legacies, which are likely to be deep and lasting.

There hasn’t been an equivalent global mobilization of science and institutions to address issues of mental health, resulting in a lack of investment. This in turn is due to denial and stigmatization of mental illness, and to the fact that mental illness does not admit of relatively simple treatment like vaccines.

The message of The Museum of the Mind is that museums can go beyond mental health programs for small groups and contribute much more. They can help create a healthier society, through embodying a humane, caring and respectful attitude to humanity in every aspect of their work. This is true for every museum, not just those with a health focus.

The achievement of the Museum of the Mind is that it not only demonstrates the role of museums as preservers of what we wish to take with us to the future, but constructs visitors as curious, aesthetically alert, reflective, critical citizens, who can all contribute to creating a health-enhancing society.

By switching from the medical model of the mind and mental illness to a social model, the Museum of the Mind also offers a social model of museums. It emphasizes the experience of people who are considered ‘different’ and takes the visitor on an ‘interactive voyage of discovery into your own mind and those of others’. Every aspect, from the displays to the café, from the architectural restoration to its program of activities, demonstrates excellence and the museum’s role as a human-centred institution.

The visitor encounters key big questions: What is in your mind? Who are you? Who do you cherish? Who do you see? Who takes care of your Mind? Can you speak your mind? The exhibition concludes with the general question ‘Are you joining our mission by signing the declaration of the Open Mind?’.

The Museum of the Mind is an exceptionally humane, interactive, empowering, activist institution which sees the museum as a school of life. It does so within a building that carries a heavy past, with multiple layers of memory of illness, but also of great resilience.

It is an incredibly valuable social museum project, to which one would willingly return regularly to find new answers – and new questions – about the human condition and to cultivate seeds of hope for a better future for self and society.

Fotografie campagnebeeld: Iris Zaagman